ئەمن سەعید باختە کوڕی وەستا ئەحمەد ناسراو بە ئەحمەد مەنگوڕ ساڵی ١٣٤٧ لە گەڕەکی سێ‌ئاشان لەدایک بووم. سەرەتای شۆڕشی 1357 لە مەدرەسەی جامی دەمخوێند. لە گەڕەکی باغی سیسە یەکێک لە مامۆستاکانمان کاک عەلی حەسەنپوور ناسراو بە کاک شوان بوو. ئەو دواتر بوو بە فەرماندە لک و بەداخەوە زوو شەهید بوو. کاک شوان زۆری هان دەداین کە تێکەڵ بە خۆپیشاندانەکان بین، لە سەرێکەوە زۆرمان پێخۆش بوو کە لە مەدرەسە دوور دەکەوینەوە و لە سەرێکیشەوە نەماندەزانی بۆ وا دەکەین و وەدوای چی کەوتووین، چاومان لە خەڵکی دەکرد و جنێومان بە شا دەدا و …
شۆڕش سەرکەوت و وردە وردە خەڵک چەکدار بوون. بابیشم بە پووڵی خۆی کڵاشینکۆف و دەمانچە و مەخزەنی کڕین و، ئەمنیش هەستم زیاتر دەبزووت و پتر تێکەڵ بەو جۆش و خرۆشە دەبووم و لە دەورەی دووی هێزی بەرگریدا بەشداریم کرد. دوایەش بوومە ئەندامی یەکیەتیی لاوان کە یەکەم بەرپرسی ئەو کاتی کاک کەریم ئەڵڵاوەیسی بوو. ئەو کات ئەمن بە ڕۆژ دەمخوێند و شەوانەش بە کاری تەبلیغی و کۆکردنەوەی یارمەتی و داو و دەرمان بۆ پێشمەرگەکان خەریک دەبووین. جاروبارەش کۆبوونەوەی ئەندامانی یەکیەتیی لاوان دەبوو کە بەرپرسی ئەوکاتی نێو شار کاک خوسرەو خوسرەوی بوو بە ناوی خوازراوی سەربەست، کاک سەربەست کوڕێکی بە ئیمان و بە باوەڕ بوو کە بەداخەوە گیرا و بەهۆی خۆڕاگری و بەربەرەکانی لە زینداندا لە بەندیخانەی ئێڤین لە تاران لە حەوشەی زیندان بە نارنجۆک دەیتەقێننەوە و شەهیدی دەکەن. ڕۆژێک کاک عەزیم ئەفسەر کە ئەوکاتی بەرپرسی یەکیەتیی لاوان بوو ڕایسپاردبوو کە پێویستیان بە دەزگای چاپ و تەکسیرە. تیمەکانی دیکە نەیانتوانیبوو پەیدای بکەن. ئێمە کە ئەوەمان بیست غروور گرتینی و هەڕوگیفمان لە خۆمان دا و دەگەڵ دوو لە هاوڕێیەکانم مەدرەسەیەکمان دەستنیشان کرد. تەرحەکەمان داڕشت و شەوێ بۆی چووین و بەهەزار زەحمەت توانیمان دوو دەزگای چاپ و تەکسیر بێنینە دەر و بە هاوکاریی ژنێکی تێکۆشەر لە پشتی سێ‌تەگەری دانێین و گڵمان بەسەردا دا و بە غیرەتی ئەو ژنە بە بازگەکانی بازڕەسیی سپای پاسداراندا ڕەتمان کرد و گەیاندمانە بنکەی یەکیەتیی لاوان کە ئەوکات لە گیادرووان بوو. کاک عەزیم کە چاوی پێی کەوت زۆر خۆشحاڵ بوو و گوتی ئەو کارەی ئێوەمان لەبیر ناچێتەوە و وەک تەشویق تفەنگێکی تامسۆنی ئاڵمانییان داینێ کە پێمان وابوو دنیایان داوینێ، بێخەبەر لەوەی کە ئەو تفەنگە دەبێتە هۆی گۆڕانی ژیانمان لە داهاتوودا.
ئێمە یەکەم هەستەی چەکداریی یەکیەتیی لاوان لەنێو شار بووین. کەیفمان ساز بوو و غروورێکی تایبەتیمان هەبوو. ئەو تفەنگە لەخۆبایی کردین و کەمتر نهێنی پارێزیمان دەکرد. لەو سەردەمەدا ڕێژیم زۆر لە لاوانی مەهابادی ئێعدام دەکرد و تەرمەکانیانی لە قەبرستانی شار فڕێ دەدا. جەوێکی ناخۆش بەسەر مەهاباددا زاڵ ببوو، ناخۆشتر لەوانەش بۆ وەرگرتنەوەی جەنازەی هەندێک لە ئێعدام کراوەکان داوای قدوویەک شیرینی و پووڵی فیشەکیان لە بنەماڵەکانیان دەکرد. ڕۆژێک خەبەرمان پێگەیشت کە چەند جەنازە لە قەبرستان فڕێ دراون و ئێمەش چووین و دیتمان کە هەموو گیانیان شکاوە. یەکیانم ناسی کە شەهابی سازواری بوو. دیار بوو لەژێر شکەنجەدا شەهیدیان کردبوون. ئەو کردەوانەی ڕێژیم ئێمەی لەسەر تێکۆشانمان زیاتر سوور کرد و زیاتر لەو ڕێژیمە بێزار بووین.
دوو کادری یەکیەتیی لاوان بە ناوی خالید شاتری و ڕەزا کەریمی لە مەهاباد ئێعدام کرابوون. کاک عەزیم ڕایسپاردبوو کە بچین بۆ دیتنی. ئەمن و ئەمیری هاوڕێ و هاوشانەم چووین. داوای لێ کردین کە لە هەموو گەڕەکەکان وێنەی ئەو دوو شەهیدەی یەکیەتیی لاوان لە دار و دیوار بدەین. شەوی یەکەم ئێعلامییەی زۆرمان بڵاو کردەوە و لە کەمینێکیش نەجاتیمان بوو، بەڵام شەوی دوایە کەوتینەوە بۆسە و بەر ڕەگباریان داین. گوللە بەر لاق و پشتم کەوت و تەختی عەرزی ببووم. دوای ڕاوەستانی تەقەکە گوێم لێ بوو کە پاسدارەکە گوتی بچۆ تفەنگەکەی هەڵگرەوە و گوللەی خەڵاسی لێدە. منیش کە ئەوەم بیست خۆم مراند. خوێن بەزارمدا دەهاتە خوار. هەستم لە خۆم بڕی بۆوەی نەزانێ ماوم. پاسدارەکە هاتە سەرم و چەکەکەی لە گوێم نا و یەک دوو نووکە پۆتینی لە کەلەکەم دا، بەڵام نەجووڵام. چاوم زەق کرد و خوێنیش بە زارمدا دەهات و هەر کەس با دەیگوت مردووم، بەخۆشییەوە لێی نەدام. تفەنگەکەی هەڵگرت و ڕۆیشتن. منیش دوای دڵنیابوون لەوەی کە لەوێ نەماون بە قوونەخشکە خۆم گەیاندە ماڵێک کە لێی نزیک بووم. بە لاق لە دەرکەم دا. دەرکەیان کردەوە و گوتیان ئەوە بۆ وات لێ هاتوە؟ گوتم قوتابیم و بێرەدا دەڕۆیشتم کە تەقەیان لێ کردم. بردیانمە ژوورێ. خوێنم لەبەر دەڕۆیشت. گوتیان مادام دوێنێ‌شەو پێشمەرگەش لەنێو شار بووە، دەیبەینە نەخۆشخانە و دەڵێین نازانین کێ بەر دەستڕێژی داوە. ناعیلاج بۆوەی نەمرم بردیانمە بیمارستان و دەسبەجێ عەمەلیان کردم. منیش ئەوە ئاگام لێ نییە کە پاسدارەکان هەر بەیانیی زوو چووبوونەوە شوێنی تەقەکە و بە شوێن خوێنەکەمدا ڕۆیشتبوون و ماڵەکەیان دیتبۆوە و لێیان پرسیبوون کوا ئەو کوڕە، ئەوانیش گوتبوویان بردوویانەتە بیمارستان. دوای عەمەلەکەم وەهۆش هاتمەوە دیتم پاسدارێکی ناحەز و خێچ و خوار لەسەر سەرم ڕاوەستاوە و خەریکە کەلەپچەم دەکا. دوایە دایکمیان وەدەر نا و بەبێ لەبەر چاو گرتنی وەزعی من و داوای دوکتورەکان پێچایانمەوە و سواری ماشێنیان کردم و بردیانم بۆ زیندانی مەهاباد.
لاقم عەرزی نەدەگرت گوللە وەچۆکم کەوتبوو، پشتیشم ١٨ تەقەڵی پێوە بوو. نەمدەتوانی بەئاستەم بجووڵێم کەچی بەو حاڵەش بردیانمە ئینفرادی. چەند جاران بەهۆی ژانی زۆر بێهۆش دەبووم و دەیانبردمە بێهداریی ئیتلاعات ناعیلاج وا ساغ بوونەوە کە هەتا بڕێک خۆدەگرم و چاک دەبمەوە هەر لەوێ ڕامگرن و بازجووییم بکەن. هەرچی هێنایان و بردیان گوتم محەسیلم و شەوێ بە کووچەیدا دەڕۆیشتم و تەقەیان لێ کردم. ئەوانیش گاڵتەیان پێ دەکردم و دەیانگوت بەو حەقایەتانە نەجاتت نابێ و ڕاستییەکان بڵێ … ئەو کات کە ئەمن گیرام تەمەنم ١٥ساڵ بوو، دەیانگوت هێشتا زارت بۆنی شیری لێ دێ بۆ تفەنگت هەڵگرتوە و دەگەڵ ئەو دەوڵەتە زەلامەی بەشەڕ دێی؟
درێژەی هەیە…
