بەرتەسک‌بوونەوەی مەجال و دەرفەتەکان بۆ خۆدەرخستن و خۆنیشاندانی کۆمەڵانی خەڵکی وڵات لە کوردستانی ژێر دەسەڵاتی رێژیمی دژی گەلیی کۆماری ئیسلامی ئێران‌دا، تا رادەیەکی زۆر خوێندنەوەو هەڵسەنگاندنی رەفتاری سیاسی و کۆمەڵایەتی کۆمەڵگای کوردستانی تووشی دژواری کردوە. بۆیە ئەگەر لە بۆنەو دەرفەتێکی تایبەت‌دا کۆمەڵە جووڵەو خۆنیشاندانێک لە خەڵک دەبیندرێ، سەرەتا جۆرێک لە نامۆیی و، پاشان شۆک و، دواتر دژوارییەک لە خوێندنەوەی رەفتارەکان دروست دەبێ کە دووپات‌بوونەوەیان بە پێی دەرفەتەکان، کۆمەڵێک هەڵوێست و خوێندنەوەی بۆ دەکرێ کە زۆرجار زۆریش وەک یەک ناچن!
رێورەسمەکانی نەورۆز و سەری ساڵی نوێی هەتاوی یەکێک لەو دەرفەتانەیە کە ماوەی چەند ساڵێکە خەڵکی کوردستان وێڕای دەربڕینی شادی و خۆشحاڵی خۆیان، بۆ گەیاندنی پەیامەکانی خۆیان بە لایەنە جۆراوجۆرەکان و پارێزگاری لە کولتوور و فەرهەنگ و شوناسی نەتەوەیی خۆیان کەڵکی لێ وەردەگرن.
ئێستا خەڵکی شارو ناوچە جۆراوجۆرەکانی کوردستان بە پێک‌هێنانی میتینگ و کارنەڤاڵی هەزاران کەسی لە دەیان شوێنی جۆراوجۆر لە دەوری یەک کۆدەبنەوەو بە پێچەوانەی دە ساڵ پێش ئێستا، “پێکەوە” رێورەسمە نەورۆزی‌یەکان بەڕێوە دەبەن. لەم رێورەسمانەدا کە جاری وایە یەک مانگ پێشتر لە لایەن هەیئەتێکی بەڕێوەبەری‌یەوە ئامادەکاریی بۆ دەکرێ، بە شێوەیەکی “رێکخراو” و “بەرنامە بۆ دارێژراو”، وتار، شێعر و گۆرانی و موزیک و هەڵپەرکێ و شانۆ پێشکەش دەکرێ و بە هەزاران کەس لە شارو گوندو ناوچەی جۆراوجۆرەوە بەشداریی تێدا دەکەن.
هەرچەند تا ئێستایش خوێندنەوەی جۆراوجۆر بۆ پەیام و راسپاردەو هەڵسووکەوت(رەفتار)ی خەڵک لەم دەرفەتەدا کراوە، بەڵام دیسانیش بە وردبوونەوە لە ناوەرۆکی پەیامە دووپاتەکانی خەڵک لەم رێورەسمانەو، بەکەم سەیرکردنی ئەم جۆرە چالاکی‌یانەی خەڵک لە لایەن هێندێک کەس و لایەنەوە، هەست دەکرێ کە نەتوانراوە وەک خۆی خوێندنەوە بۆ رەفتاری خەڵک بکرێ و ببیندرێ!!
جیا لەوەیکە ساڵ لە دوای ساڵ ئەم رێورەسمانە بە شێوەیەکی رێکخراوتر و مانادارتر لە رابردوو بەڕێوە دەچن و جیا لەوەیکە لەم رێورەسمانەدا راستەوخۆو ناراستەوخۆ پەیامی بوون و بەربەرەکانێ بە دەسەڵاتی سیاسی دەگەیەندرێ، هەر لەم رێورەسمانەدا خەڵک راشکاوانە پەیامی تایبەتی بۆ حیزب و لایەنە سیاسییەکانی خۆیان لە دەرەوەی وڵات دەنێرن. هەموو ساڵێ خەڵک لەم بۆنەیەدا بە خوێندنەوەی شێعر، شانۆ و نووسینی دروشم لە سەر پۆستێر و پلاکارتی رێورەسمەکان داوا و پەیام و داواکاریی خۆیان بە گوێی حیزبەکان‌دا دەدەن.
خەڵک لە رێورەسمە نەورۆزی‌یەکان‌دا وێڕای [نا] وتن بە سیاسەتەکانی رێژیمی کۆماری ئیسلامی ئێران، داوای یەکریزی، پێکەوەبوون، هاوهەڵوێستی و یەکگرتنەوە لە حیزبەکان دەکەن. ئەوان بە تێگەیشتن لە بارودۆخی حیزبەکان، بەتایبەت لە دە ساڵی رابردوودا کە تووشی لێکترازان و ئینشعاب و لەتبوون هاتوون، دەرک بە دەردە گەورەکە دەکەن و تەنیا داوایان ئەوەیەک کە یەکگرتوو بن.
کە دەڵێین بەداخەوە تا ئێستا خوێندنەوەیەکی هاوبەشی دروست لە رەفتاری خەڵکی وڵات لە لایەن هێندێک لە هێزە سیاسی‌یەکانەوە چێ نەبووە، بەو مانایە دێت کە هەست بە زەروورەتی “یەکریزی و یەکبوون و یەکگرتنەوە” بۆ وڵامدانەوە بە بارودۆخی سیاسی و کۆمەڵایەتی ئێستای رۆژهەڵاتی کوردستان نەکراوە. کەمایەسی‌یەک کە هۆکارەکەی تەنیا دەگەڕێتەوە بۆ بێ‌توانایی لە خوێندنەوەو غایب‌بوونی دەرکێکی دروست لە واقعیەتەکانی ئەمڕۆی کۆمەڵگای کوردستان.
پەرەسەندنی کاری رێکخراوەیی لە رۆژهەڵاتی کوردستان کە بەشی زۆری لە سەر دەستی چالاکانی سیاسی و مەدەنیی ناوخۆی وڵات و ئازایەتی ئەوان دروست بووە، تا رادەیەکی زۆر توانیویەتی رەفتاری خەڵکی وڵات بەم ئاراستانەدا کە چەند ساڵێکە لە چوارچێوی ئەنجوومەن و رێکخراوە ئەدەبی، ژینگەپارێزی و فەرهەنگی و، بە گشتی بزاڤە مەدەنی‌یەکان و رێورەسمەکانی نەورۆز‌دا دەردەکەوێ شکڵ پێ بدات. لە ئێستادا بە سەدان رێکخراوی مەدەنی(ngo)، ناوەندی فێرکاریی زمانی کوردی، ئەنجوومەنی ئەدەبی، رێکخراوی ژینگەپارێزی و گرووپی شاخەوانی و….. لە رۆژهەڵاتی کوردستان بوونیان هەیە کە بێگومان رۆڵی سەرەکی‌یان لە پەرەپێدان بە کاری رێکخراوەیی و بەڕێوەچوونی رێورەسمە نەورۆزی‌یەکان‌دا هەیە. کەوابوو چالاکی و تێکۆشانی چالاکانی مەدەنی، تێکۆشەرانی سیاسیی ناوخۆی وڵات، هەڵسووڕاوانی ژینگەپارێزی و چالاکانی ئەدەبی و فەرهەنگی بە پێچەوانەی ئیدیعای هێندێک کەس و لایەن کە پێ‌یان وابوو ناتوانێ هیچ دەسکەوتێکی هەبێ، توانیویەتی گۆڕانێکی ریشەیی لە کۆمەڵگەی رۆژهەڵاتی کوردستان‌دا پێک بێنێ و پیلانی دەسەڵات(پەراوێزخستن و لە بێ‌تەفاوەتی‌دا هێشتنەوە و کپ‌کردن) پووچەڵ بکاتەوە کە رێورەسمە نەورۆزی‌یەکانی ئەمساڵ و ساڵانی رابردوو باشترین بەڵگەن بۆ ئەم ئیدیعایە.
یەکێتی، یەکبوون، یەکریزی، لە دەوری یەک‌کۆبوونەوەو پێکەوە کارکردن، بەرچاوترینی ئەو تایبەتمەندی‌یانەن کە بە رەفتاری خەڵکی کوردستانەوە دیارە. خەڵک زۆر باش لەو واقعیەتە تێگەییوە کە، بە تاک‌وتەرا کارکردن لە هەر مەجالێکی کۆمەڵایەتی، سیاسی، فەرهەنگی و هەر بوارێکی کاری مەدەنی‌دا نەتەنیا ناتوانێ سەرکەوتنی دڵخوازی لێ‌بکەوێتەوە، بەڵکوو زۆر ئاسان لە لایەن دەسەڵاتەوە بەربەستی بۆ ساز دەکرێ. بۆیە ئەمڕۆ دروشمی “ئێمە هەموومان پێکەوە جوانین” بوەتە پێناسە و پەیامی هەموو رێورەسم و چالاکی‌یەکی خەڵک لە ناوخۆی وڵات. ئەوان بەم دروشمە جیا لە تەعبیرکردنی هێزی خۆیان لە پێکەوە بوون و یەکریزی‌یان‌دا، پەیامێکی روونیشیان بە گوێی حیزبە سیاسی‌یەکانیش‌دا داوە کە هەمووان دەتوانن پێکەوە کارا و جوان بن.
لە گەڵ ئەوەیکە رێوڕەسمەکانی نەورۆز لە رۆژهەڵاتی کوردستان نزیک بە دە ساڵە بەشێوەی تایبەت و لە شێوەی کارنەڤاڵ و میتینگ‌دا بەڕێوە دەچێت، بەڵام رێورەسمە نەورۆزی‌یەکانی ئەمساڵ تا رادەیەک تایبەتی‌تر بوو. ئەمساڵ لە سەر داواو پێشنیاری کۆمەڵێک لە چالاکانی سیاسی و مەدەنی ناوخۆی وڵات، خەڵک بە گشتی بە جامانەوە لە رێوڕەسمەکان‌دا بەشدار بوون. بە شێوەیەک کە نەورۆزی ئەمساڵ بە “نەورۆزی جامانەکان” ناودێر کرا. خەڵک ئەمساڵ یەکگرتووانەتر و مانادارتر لە ساڵانی رابردوو، بە بەکارهێنانی جەمانە وەک هێمایەک بۆ یەکبوون و یەکڕیزی، روخسارو مانایەکی دیکەیان بە رێوڕەسمەکان بەخشی. هەرچەند دام و دەزگا ئەمنیەتی‌یەکانی رێژیم زۆریان هەوڵ‌دا لە زۆر شوێن پێش بە بەڕێوەچوونی رێوڕەسمە نەورۆزی‌یەکان بگرن و تەنانەت لە زۆربەی شارەکان ئیزنی بەڕێوەچوونی رێوڕەسمەکانی نەدا، بەڵام دیسانیش لە چەند شوێنێکی ناوچەکانی کوردستان کۆبوونەوەی هەزاران و دەیان هەزارکەسی بەڕێوەچوون و خەڵک بەشێوەیەکی بەرچاو جامانەیان لە رێورڕەسمەکان‌دا بەکار هێنا.
لێرەدا جێی خۆیەتی ئاماژە بە بەڕێوەچوونی رێوڕەسمی نەورۆزی ئەمساڵ لە ئاوایی تەنگیسەر بکەین. لە گەڵ ئەوەیکە لە لایەن دام‌ودەزگا ئیداری و ئەمنیەتی‌یەکانی رێژیمەوە رێوڕەسمەکە حەوتوویەک دواخرا، بەڵام لە نموونەی خۆی‌دا رێوڕەسمێکی بێ‌وێنە بەڕێوەچوو؛ زیاتر لە بیست هەزار کەس لە سەرجەم شارو ناوچەکانی کوردستانەوە بەشداری رێوڕەسمەکەی تەنگیسەریان کرد کە زۆربەی نزیک بەتەواوی بەشداران بە کچ وکوڕو ژن و پیاو پیرو گەنجەوە جامانە لەمل و جامانە لەسەرو جامانە لە کۆڵ بوون. دروشمی سەرەکیی رێوڕەسمەکە “ئێمە هەموو پێکەوە جوانین” بوو.
ئەوەی لێرەدا پێویست بە ئاماژە پێ‌کردنە، زەروورەتی تێگەیشتن لەو گۆڕانە کۆمەڵایەتی و سیاسی و، ئەو پەیام و راسپاردانەیە کە لە لایەن خەڵکەوە دەگەیەنرێتەە هێزە سیاسییەکان. ئەوان کە بەرپرسایەتی رێبەری و مودیرییەتی جووڵانەوەی مافخوازانەی خەڵکیان هەیە، دەبێ توانایی و دەرکی تێگەیشتن لەو واقعیاتانەیان هەبێ و، ئازایانە خوێندنەوەی بۆ بکەن.
ئەوەندی دەگەرێتەوە سەر حیزبی دێموکراتی کوردستان، هەروەک لە پەیامی پێزانین و هەڵسەنگاندنی کۆمیسیۆنی تەشکیلاتی ئەم حیزبە بۆ رێوڕەسمە نەورۆزی‌یەکان‌دا هاتووە،”لە تەواوی ئەو کۆبوونەوەو میتینگ و کارنەڤاڵانەدا ئەوەی زیاتر لە هەموو بابەتێک رووی لە هێزە سیاسییەکان بێت و بۆ ئێمە وەک حیزبی دێموکراتی کوردستان شیاوی لێ‌وردبوونەوەو جێگای پێشوازی‌یە ، داوای یەکریزی و یەکگرتوو بوونە. ئەوە ڕاستیەکە کە پێشتریش لە هەموو ئاماژەو دەنگ هەڵبڕینێکی خەڵکەکەمان‌دا بەرەوڕووی حیزب و لایەنە سیاسییەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان، کراوەتەوە. بە خوێندنەوە و هەڵسەنگاندنی ئێمە، کارنەڤاڵە جەماوەری و حەماسییە پڕشکۆیەکانی نەورۆزی ئەمساڵی خەڵکی ڕۆژهەڵات بە دوای هەڕەشە و پیلانگێڕی‌یەکانی یەکساڵی رابردووی کۆماری ئیسلامی لە دژی هێزە سیاسییەکان و، پاش ئەو هەمووە زەبر و زەنگەی ئەم ڕێژیمە لەم ساڵەدا نیشانی دا، سەلماندنەوەی ئیرادەی کۆڵنەدان و تەسلیم نەبوون و بەردەوامیی خەڵکی ڕۆژهەڵات لە سەر خەباتی نەتەوەیی و ئازادیخوازیی خۆیان و هێزە سیاسییەکانی بەشدار لەو بزووتنەوەیەدا بوو.”
لە کۆتایی‌دا جێی خۆیەتی بڵێین: ” نابێ ئەوەمان لە بەرچاو ون بێ کە هاوکاری و یەکیەتیی کردەوەی هەموو ڕێکخراوەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان مەرجی سەرەکیی دەرکەوتنی ئاسۆیەکی تەواو ڕوون بۆ خەباتی ئەو بەشەی کوردستانە و یەکیەتی و هاوهەنگاوی هەموو هێزەکان، هەم گوڕو تینێکی تەواوتر بە بزووتنەوەکەمان دەبەخشێ و هەم خەڵکەکەشمان یەکگرتووتر دەکا و بەرەو خەباتێکی شێلگیر و یەکلاکەرەوە دەیان‌بزوێنێ.”
