ئه‌و، یه‌کی کورته باڵای ده‌م و چاو تێک چڕماوی نێو چاوان پڕگنجی چاو ده‌قووڵه‌وه چووی برۆ به‌سه‌ر کشاوه. ئه‌وه‌نده‌ی له‌شی لاواز وباڵای کورت وهه‌ورازی ته‌مه‌نی له‌بانه، سه‌ت ئه‌وه‌نده وره‌دار وبه‌ئیمان و له‌سه‌ر پێیه. ئه‌و که‌سێکه ده‌گه‌ڵ ئازار راهاتوه وساردی وگه‌رمیی رۆژگاری به هه‌موو وجوودیەوە چێشتوه. هه‌رکه چاوت لێ‌ده‌کا، به‌خۆت نیه ئازای به‌ده‌نت ده‌بێته حورمه‌ت و ناچاری له‌به‌رامبه‌ر مه‌زنیی ئه‌ودا سه‌ر داخه‌ی. شکڵی ده‌موچاو ومه‌ندیی نیگای و ئوبووهه‌تی قه‌ت نه‌گۆڕی، تایبه‌تمه‌ندییه‌کیان داوه‌تێ که له‌خه‌ڵکی دیکه‌یان جیا ده‌کاته‌وه. برۆ پڕپشت و درێژه‌کانی بوونه‌ته چه‌تری سه‌رچاوی و لووتی چکۆله وده‌می که‌متر به‌بزه‌ی ره‌مزی به‌سامیی ئه‌ون. قه‌ت ناتوانی به‌شل‌وشه‌وێقی بیبینی. ئه‌و، به‌دایم پووزه‌وانه هه‌ڵکێشراو، لیباسی ره‌سمی له‌به‌ر کراو، جامانه له‌سه‌ر وخه‌نجه‌ر له به‌رپشتێند، خه‌ریکی درێژه‌دان به‌و رێگا دوور و درێژه‌یه که سه‌رده‌مانێکه بۆ گه‌یشتن به ئازادی گرتوویه‌ته به‌ر. ئه‌و ئاشقه، به‌ڵێ ئه‌و به هه‌موو مانای وشه ئاشقه. ئه‌و به‌دایم چاوی له‌و دونده‌یه که هه‌ست ده‌کا خۆشه‌ویسته‌که‌ی خۆی لێ حه‌شار داوه و هه‌ربۆیه روو به‌سه‌ر و بێ‌وچان خه‌ریکی وه‌سه‌ر که‌وتنه. ئه‌وانه‌ی بیانه‌وێ ده‌گه‌ڵ ره‌مزی راوه‌ستان له‌به‌رامبه‌ر دژوارییه‌کاندا ئاشنا بن پێویسته ماوه‌یه‌ک له‌لای ئه‌و بمێننه‌وه و سات به‌سات ده‌رسی ژیانی لێ وه‌رگرن. ئه‌گه‌ر پێشمه‌رگه ره‌مزی نه‌ترسی وئازایه‌تی و فیداکارییه، ئه‌و هه‌یکه‌لی نه‌زم و به‌رده‌وامی و دڵسۆزییه. ئه‌گه‌ر ژیان بۆ خه‌ڵکی دیکه مانای دیتنی جوانییه‌کان وکه‌ڵک وه‌رگرتن له ئیمکاناتی ئه‌م جیهانه‌یه، بۆ ئه‌و مانایه‌کی دیکه‌ی هه‌یه. ئه‌و هاتوەته سه‌ر جیهان هه‌تا ماناکانی چێژ وه‌رگرتن بگۆڕێ. ئه‌و پیشمه‌رگه‌یه‌کی خه‌باتکاری قه‌ت نه‌وه‌ستاوی به بڕشته که دایمه باوه‌شی بۆ خۆشه‌ویستی کراوه‌ته‌وه.
سه‌یرێکی سروشت بکه و له‌ناسکیی و بۆنخۆشیی گوڵ بڕوانه که چۆن دڵی پیر ولاو ده‌با. ئینجا خۆڕاگریی داره‌به‌ن بێنه به‌رچاو که چۆن به‌نێو دڵی خاکدا چوەته خوار. ته‌مه‌نی گوڵ به‌ستراوه‌ته‌وه به‌خزمه‌ت کردنی، هه‌رکه رۆژێک ئاوی نه‌گه‌یشتێ سیس و ژاکاو ده‌بێ. ره‌گ ئاژۆیی داره‌به‌ن به‌نێو دڵی خاک دا ره‌مزی به‌رده‌وام بوونیه‌تی. سروشت پڕه له وێنه‌ی ره‌نگاوڕه‌نگی له‌و جۆره. ژیانی ئینسان کۆپی‌یه‌که له‌وێنه‌کانی سروشت. ئه‌وانه‌ی به ناز گه‌وره ده‌بن وچاوه‌ڕێی به‌ده‌ور داهاتنن ئه‌گه‌ر بۆنیش بده‌ن که‌م ماوه‌یه. ئه‌وانه که‌ده‌گه‌ڵ سه‌ختی راهاتوون و بۆ به‌رده‌وامیی ژیان له‌نێو دڵی خه‌ڵکدا ره‌گیان داکوتاوه، بۆن و به‌رامه‌یان هه‌موو وڵات داده‌گرێ. پێشمه‌رگه که وه‌ک داره‌به‌ن بەنێو دڵی خه‌ڵکی کوردستان‌دا ره‌گ ئاژۆیی کردوه ته‌مه‌نێکی درێژی پڕ به‌رهه‌می هه‌یه.
*****
له مێژه خۆزگه و حه‌ز و خولیای ئه‌وه‌مه له ئه‌سراری خۆڕاگریی ئه‌و ئینسانانه حاڵی بم که بێ پشوودان و چاوه‌ڕوانی ده‌شت و ده‌ری کوردستان ده‌پێون، تاڵی و سوێری ده‌چێژن، ئاره‌ق ده‌ڕێژن و خۆشی ده‌نێژن. زۆر ده‌مێکه هه‌ڵوه‌دای ئه‌وه‌م بزانم بۆ “ئه‌حمه‌د نستانی” و تێکۆشه‌رانی وه‌ک ئه‌و هه‌موو ژیان وته‌مه‌نی خۆیان سه‌رفی ئامانجێک، ئاواتێک و رێگایه‌ک ده‌که‌ن؟ ده‌مه‌وێ بزانم ئه‌وه چ ته‌لیسمێکه ئه‌وانه‌ی به‌ستۆته‌وه وچ رازێک له‌پشتی ئه‌و جه‌ساره‌ت و بڕیاره گرینگه هه‌یه. پێم خۆشه په‌ی به‌وه به‌رم بۆ هه‌موو که‌س ناتوانێ ببێته ئه‌حمه‌د نستانی و هۆی چیه له کۆمه‌ڵ دا که‌می ئاوا هه‌ڵ ده‌که‌ون. گه‌ره‌کمه به ناخی ئه‌و مرۆڤه که‌م وێنانه دا بچمه خوار و خوێن و ئێسک و ده‌ماریان تاقی که‌مه‌وه هه‌تا جیاوازییه‌کانیان بدۆزمه‌وه. ئه‌گه‌ر توانای ئه‌وه‌م هه‌بایه ده‌مویست مه‌وجی ئیحساس وهه‌ودای خه‌یاڵیان له ژێر ده‌زگای تاقیکاریدا هه‌ڵسه‌نگێنم و بزانم چۆن بیرده‌که‌نه‌وه و بۆ ئاوا بیرده‌که‌نه‌وه. داخی گرانم ئه‌وانه له‌توانای من به‌ده‌رن و ئه‌وه‌ی له‌ده‌ستم دێ کردنه‌وه‌ی باوه‌شی خۆشه‌ویستی ورێزگرتن بۆ توانا و هه‌ستی پاکی ئه‌و که‌سانه‌یه.
پیری نێو سه‌نگه‌ر و هه‌ڵکه‌وته‌ی مێژووی پڕ کاره‌ساتی خه‌باتی چه‌کداری، ماندوویی نه‌ناس کاک ئه‌حمه‌د نستانی که‌سێکه ده‌بێ ده‌رسی فیداکاری و به‌رده‌وامیی لێ فیر بین. ئه‌و وه‌ک داره به‌نه‌که، وا به نێو دڵی خاک دا ره‌گ‌ئاژۆیی کردوه که ویشکه ساڵی و تۆفان و وه‌یشوومه زه‌فه‌ریان پێ نەبردوە. ئه‌و، به جۆرێک ژیانی خۆی به‌ستوەته‌وه به ئازادیی خه‌ڵکه‌که‌ی که لێک جوێ کردنه‌وه‌یان محاڵه. ئه‌و کارێکی کردوه کارستان و رێگایه‌کی پێواوه شاڕێگای رێگاکان. ئه‌و، گه‌یشتن به ئازادیی کردوەته ئامانجێکی نه‌گۆڕ وخه‌بات له‌و پێناوه‌شیدا کردوەته ئه‌رکی سه‌رشانی. ئه‌و، به‌و بیره ده‌رگای تێکۆشانی بۆ خۆی کردوەته‌وه و هه‌ر به‌و بیره‌شه که ده‌یان ساڵه درێژه‌ی ده‌دا. با له خۆی ببیسین:
“ئەوەی پاڵی پێوەنام خۆم لەو مەیدانەدا ببینمەوە، كوردایەتی بوو، لەو رۆژەوە تاكو ئیستاش ئەو رۆحییەته‌م هەر تێدا زیندووە. مەبەستم رزگار كردنی گەلەكەم لە چەوسانەوە، لەژێردەستی و زوڵم و زۆری داگیركەرانی كوردستانە”.
ئه‌حمه‌د نستانی هێشتا تازه لاوێک بوو(ساڵی ١٣٣٩) که وێڕای کاک عه‌بدول نستانیی هاوڕێی بۆ سه‌ردان چوونه لای شه‌هید مینه‌شه‌م له لای قه‌ڵادزێ که ئه‌و کات ناوبراو پێشمه‌رگه‌ی نێو سه‌نگه‌ر بوو. له‌وێ مینه‌شه‌م کاک عه‌بدولی گێڕاوه‌‌و به‌هۆی که‌م ته‌مه‌نی کاک ئه‌حمه‌دی ناردەوه. دواتر له ساڵی ١٣٤١دا، کاک ئه‌حمه‌د چاوی به تێکۆشه‌ری شه‌هید کاک سوله‌یمان موعینی که‌وت وبه ره‌سمی له‌شانه‌یه‌کی ٥ که‌سیدا سازمان درا. ئینجا ساڵی ١٣٤٣چه‌کی پێشمه‌رگایه‌تی ده‌شان کرد و ئیتر رۆح و گیان و هه‌ست و هۆشی تێکه‌ڵ ئه‌و حه‌ره‌که‌ته بوو که بۆ کوردایه‌تی و ئازادیی کورد وه‌ڕێ که‌وتبوو. له‌و کاته‌وه هه‌تا ئێستا ئه‌و ئینسانه بێ وچان به‌ڕێوه‌یه وبێ پرینگانه‌وه له‌هه‌وڵدایه. شانازی بۆ تێکۆشه‌ر نستانی که‌ره‌مزی راوه‌ستان و به‌رده‌وامییه.
له گه‌ڕان به دوای لێ‌ون بوودا، تێکۆشه‌ر نستانی ئه‌گه‌ر له‌ش و جه‌سته‌ی ئازار داوه و بیرو هۆشی ماندوو کردوه، به‌ڵام زۆر ده‌رسی له بیر نه‌کراویش فێر بووه و له‌هه‌ر پلیکانێکی سه‌رکه‌وتن توێشووی خۆی هه‌ڵگرتوه. ئه‌حمه‌د نستانیی ئێستا که به‌فری ده‌یان ساڵ خه‌بات و کۆڵ نه‌دان له‌سه‌ری نیشتوه، وه‌ک مامۆستایه‌کی به ئه‌زموون وایه که پێویسته ده‌رسی ژیان و شۆڕش بڵێته‌وه. ئه‌و به کۆڵه‌بارێک له تاقیکاری و به‌دنیایه‌ک له زانیاری و به ده‌ریایه‌ک له ئاوات و ئاره‌زوو ده‌توانێ تامی تاڵترین تاڵی و شیرینترین شیرینی‌یه‌کانمان پێ بچێژێ. ئه‌و ده‌توانێ ده‌گه‌ڵ خۆی بمانباته ته‌شقی ئاسمان و له‌وێڕا ره‌نگاوره‌نگیی زه‌وی و ئینسانه‌کانمان نیشان بدا. ئه‌و هه‌روه‌ها ده‌توانێ شاخه‌و شاخ، دۆڵاودۆڵ، دێ به‌دێ و شاره‌وشاری کوردستانمان پێ بکا و نیشانه‌کانی به‌رخۆدانی پێشمه‌رگه‌مان نیشان بدا. کاک ئه‌حمه‌د هه‌روه‌ها ده‌توانێ مێژوویه‌کی سه‌رتاسه‌ر پڕ له فیداکاری به‌ڵام ئاوێته‌ی ره‌نج و زه‌حمه‌ت و ئاره‌ق و خوێنمان بۆ بگێڕێته‌وه. ئه‌و، چاوی کامێرای تلویزیۆن، نووکی قه‌ڵه‌می هه‌واڵنیر و ده‌نگی ره‌سای رادیۆی شۆڕشه. ئه‌و کتێبێکه هه‌ر لاپه‌ڕه‌یه‌کی به‌سه‌رهاتێکی تێدا تۆمار کراوه و کتێبخانه‌یه‌که گه‌نجینه‌یه‌کی باییداری تێدا راگیراوه. نستانی شاخێکه سه‌ری لووتکه‌ی به هه‌ورانه‌وه‌یه و ده‌ریایه‌که هه‌زاران شه‌پۆلی پڕ که‌ف و کوڵی تێدا کۆ بوەته‌وه. ئه‌و پێشمه‌رگه‌یه‌کی قه‌ت نه‌وه‌ستاوی رێگای ئازادییه که مه‌گه‌ر خاک له خه‌ڵکی بکا. سوپاس بۆ کاک ئه‌حمه‌د که مێژووی خۆڕاگری و هاندانه.
کاک ئەحمەد ساڵی ١٣٤٣ بوەتە پێشمەرگە. ساڵی ١٣٤٦ بەرپرسی بەشێك لە پێشمەرگەكان لە ناوچەی رەبەت بووە. لە بزووتنەوەی ٤٦، ٤٧ دا بەشدار بووە. ساڵی ٤٨ و٤٩ ئەندامی کۆمیتەی بووژانەوەی حیزب بووە. ساڵی ٥٥ کەوتە زیندانی ریژیمی شا وحوکمی ئیعدامی بۆ دەرچوو کەدواتر لەهێرشی خەڵکدا بۆ سەر زیندانەکان ئازاد کرا. دوای سەرکەوتنی شۆڕش کاک ئەحمەد بەرپرسایەتیی جۆراوجۆری سیاسی و نیزامیی لەشوێنە جیاوازەکان پێ ئەسپێردراوە و هەمووشی بەوپەڕی لێهاتوویی‌یەوە ئەنجام داون. ئەو کاتانەی پێشمەرگەکانی ناوچەی رەبەت و سەردەشت رۆژ نەبوو ئاور لەسەر پشتی پەلاماردەران نەکەنەوە یەکێک لە فەرماندەرانی دیار و ناسراویان ئەو مرۆڤە وشیار و بەبەرنامەیە بوو.
باسی ژیانی خەباتکارانەی نستانی زۆر هەڵ دەگرێ. دوان لە نستانی وه‌ک ئه‌وه وایه که له تووڕه‌یی ڕووبار بدوێی، جووڵه‌ی شه‌پۆله‌کانی ده‌ریا بخه‌یه به‌ر دید، ئازاری دایکی رۆڵه له‌ده‌ست چوو باس بکه‌ی، یان له‌قووڵیی ئه‌و خه‌مه بدوێی که‌میلله‌تێک له‌نه‌بوونی ئازادیدا هه‌ڵی ده‌گرێ. ژیانی نستانی هه‌موو شتێکه: هه‌ڵچوون و دامرکانه، بۆ پێشه‌وه‌چوون و گه‌ڕانه‌وه‌یه، گریان و پێکه‌نینه، ڕق و خۆشه‌ویستییه، هاوار و بێده‌نگییه، شه‌ڕ وئاشتییه و به‌گشتی جه‌مسه‌ری لێک گرێدانی دژ به‌یه‌که‌کانه. ئه‌مڕۆی کاک ئه‌حمه‌د، دوێنێی نه‌سلێکی گیان له‌سه‌ر ده‌ستی هه‌ڵوه‌دای رزگارییه. ریز گرتن له ئەمڕۆی نستانی، وه‌فاداری به‌و رێبازه‌یه که کورد خه‌باتی بۆ ده‌کا. نستانی نوێنه‌ری ئه‌و کاروانه‌یه که ده‌مێکه وه‌ڕێ که‌وتووه و هه‌تا دێ پێوه‌ی زیاد ده‌بێ. ئه‌و، هه‌ر چه‌ند رێگای زۆر بڕیوه به‌ڵام ماندوو نه‌بوه. ئه‌گه‌رچی له هه‌ورازی ته‌مه‌ن چوەته سه‌ر، به‌ڵام هه‌ست و وره ودڵ و ده‌روونی باس له رۆژه‌کانی سه‌ره‌تای ژیانی لاوه‌تیی ده‌که‌ن. ئه‌و، باڵنده‌یه‌که سنووری نیشتن ناناسێ، شه‌پۆلێکه له‌کوڵ ناکه‌وێ وئاگرێکه کوژانه‌وه‌ی نیه. ئه‌و که پێشمه‌رگه‌یه، غرووری نه‌ته‌وه‌یه‌ک و ره‌مزی پایه‌داریی خه‌باته. کاک ئه‌حمه‌د نستانی ئێستاش له‌ریزی خه‌باتکارنی دیموکرات دایه و هه‌روا هانده‌ری تێکۆشه‌رانی رێی رزگارییه.
لە ژماره ٦٩٩ ی رۆژنامه‌ی “کوردستان”دا بڵاو بۆته‌وه
