ناوچەی هەورامان، هەڵکەوتوو لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە ٤٤هەمین دانیشتنی کۆمیتەی میراتی جیهانیی “یونسکۆ”دا وەکوو میراتێکی بە نرخی جیهانیی تۆمار کرا.
کۆمیتەی میراتی جیهانیی “یۆنسکۆ” ڕۆژی سێشەممە ٥ی گەلاوێژی ١٤٠٠ی هەتاوی، ناوچەی هەورامانی وەکوو میراتێکی بە نرخی جیهانیی تۆمارکرد؛ مێژووی هەورامان ڕەسەنایەتیی کوردیی هەیە و ئەم ناوچەیە لە هەموو بارێکەوە، وەک بواری سروشتی و کەلتووری و نەتەوەیی و زاراوەوە جێگەی تایبەتی هەبووە، بە تایبەت لە بواری مێعماری و بیناسازیی‌یەوە لە کوردستاندا تاقانەیە و هەڵسوکەوتی بێ‌وێنەی خەڵکی ئەم ناوچەیە لە هەموو بوارێکدا وەک ڕەچەشکێنی دەکرێ سەیری بکرێ.
خوبژیوی و بێ‌نیازی خەڵک لە هەموو جۆرە کەرەستەکانی کشتوکاڵی ، باخداری و ڕەزەوانی، درووستکردنی جلوبەرگ ، پێلاو و کەڵاش و بەخێوکردنی مەڕ و ماڵات ، باڵەندە و پەلەوەر و زۆر بواری دیکە وەک دروستکردنی پرد ، مزگەوت ، بینای جۆراوجۆر و تاشینی شاخ و بەردی ناوچەکە و هەروەها جوانکاری‌دا، پێشەنگ بوون و مانەوە لە سروشتی ناوچەکەدا و پاراستنی داب و نەریت و کەلتوور لە تایبەتمەندییە سەرەکییەکانی خەڵکی بە ئەمەگ و ماندوویی‌نەناسی هەورامانە.
لە بواری خوێندن و خۆپێگەیاندنیش دا بە دەیان و سەدان مرۆڤی گەورەی تێدا هەڵکەوتووە و بە هەزاران کەسایەتی لەو ناوچەیە دا لە هەموو بوارەکانی مێژوویی ، زانستی ، کەلتووری و فەرهەنگیدا کار دەکەن و لە بواری کوردایەتی و نیشتمانپەروەریش‌دا بە سەدان و بگرە بە هەزاران شۆڕشگێری گەورەی تێدا هەڵکەوتووە و پێشەنگ و پێشرەوی خەباتی ڕزگاریخوازنەی گەلەکەشمان بوون و هەن.
لەمڕۆ بەدواوە ئەم ناوچەیە وەک زۆربەی ئەو شوێنانەی کە کەوتوونە نێو لیستی یونسکۆوە، پتر لە جاران گەشتیار و خەڵکی بیانی ڕووی تێدەکەن و ئەوەش زیاتر لە جاران ئەم ناوچەیە ئاوەدان و پڕ حەشیمەت‌تر دەکا.
