رۆژهەڵاتی ناڤین ئەگەر وەک بەشێک لە کۆمەڵگای مرۆیی پێناسەی بارودۆخێ بکرێ ، وەک سەرچاوەی بەشێکی ئەسڵی و بنەمایی سەرهەڵدانی قەیرانگەلێ ریشەیی بەشێکی زۆر لە کۆمەڵگای مرۆڤایەتییە، یان بە واتایەکی دیکە، جەستەیەک کە به نەخۆشی لە دایک بووە و ئەو پێکهاتەیە هەر بە نەخۆشی شکڵ و فۆرمێ گرتووە، هەر بۆیە ئێستا ئەم ناوچەیە بووە بە ئالۆزترین شوێنی جیهان و رۆژ لە دوای رۆژ کارەساتی مرۆیی لێ دەکەوێتەوە.
یەکێک لەو سیستمە سیاسیانەی کە رۆڵی نەرێنی هەیە لەم ناوچەیە، کۆماری ئیسلامی ئێرانە.
کۆماری ئیسلامی ئێران بەرهەمی ئەقڵیەتی سیاسی نزیک بە ٤ دەیە پێشی بەشێک لە کۆمەڵگای ئێران بووە و بە نێوی رەوایی وەرگرتن لە ئاسمانەوە لەو وڵاتە دەسەڵاتی خۆی بەرێوە دەبا.
ئەوەی لەم وتارەدا هەڵوەستەی لە سەر دەکرێ قەیران خوڵقاندنی کۆماری ئیسلامیی ئێرانه لەم ناوچە ئاڵۆزه‌دا.
هەر سیستمێکی سیاسی کە کێشەی رەوایی سیاسی هەبێ، بێ گومان ناتوانی گرفتەکانی کۆمەڵگای خۆی چارەسەر بکاو بۆ دەرباز بوون لەو دۆخە، ناچارە لە دەرەوەی سنوورەکانی خۆی بە دوای رێگە چارە دا بگەڕێ.
کۆمەڵگای ئێران لەگەڵ چەندین قەیرانی جێددی و کەلێنی گەورەی وەک قەیرانی ئابووری، کێشە کۆمەڵایەتییەکان، پرسی نەتەوەکان و کەمایه‌تییه دینیەکان وچەندین کێشەی گرفتی گەورەی دیکە، بەرەوروویەو نە تەنیا بەرنامەی چارەسەری ئەو قەیرانانه‌ی له ناوخۆی وڵات دا نیە، بەڵکوو بە پشت گوێ خستنی ئەو گرفتانە، کۆمەڵگایەکی بێ دەنگ و هەژار ئیدارە دەکا.
کۆماری ئیسلامی لە جیاتی چارەسەری کێشەکانی خۆی، لەگەڵ هاتنە سەر کاری تا ئێستاشێ لەگەڵ دا بێت خەریکی قەیران خوڵقاندن لە ناوچەو تەنانەت لە ئاستی جیهانیش دا بووە.
قەیران خوڵقاندن بە چ مەبەستێک!
کە باس لە قەیران یان کێشەی رەوایی لە سیستمی کۆماری ئیسلامی دا دەکرێ، بێ گومان پێویستی بە سیاسەتێکی تایبەت هەیە بۆ شاردنەوەی قەیرانە نێوخۆییەکان و لە ئەگەری هەر ناڕەزایەتییەک زۆر بە ئاسانی ئەو ناڕەزایەتییانە سەرکوت دەکرێ، چۆنکە لە زه‌ینییه‌تی خەڵکی ئێران دا کۆمەڵێک دوژمنی خیاڵی دروست کردوە که گوایا ئه‌مانه ده‌یانهه‌وێ کیشه بۆ ئه‌م وڵاته ساز بکه‌ن.
دۆخی سیاسی وڵاتانی ناوچەش بەستێنێ بۆ دەستێوەردانی ئێران لە کاروباری نێوخۆیی ئەو وڵاتانە خۆش کردووە، بە تایبەت کێشەی دینی و مەزهەبی لەو ناوچەیە دەستی ئەو رێژیمەی ئاوەڵا کردوە بۆ پێکانی ئامانجە سیاسیەکانی خۆی بە تایبەت ناردنە دەرەوەی شۆڕش بۆ وڵاتانی دیکە کە یەکێک لە کۆڵەکە بنەماییەکانی سیاسەتی دەرەوەی ئەو رێژیمەیە.
ناوەندە زانیارییەکانی کۆماریی ئیسلامیی لە سەر ئەو بۆچوونە کار دەکەن کە سنوورەکانی کۆماری ئیسلامیی ئەو سنوورە جوغرافیاییانە نین کە چوارچێوەی وڵاتی ئێران پێک دێنن، بەڵکوو دوکترینی سیاسەتی دەرەکی ئەو رێژیمە بە فەرمی کار لە سەر سنووری ئەمنیەتی کۆماریی ئیسلامیی دەکەن و لەو بروایەدان کە تا دەریای مه‌دیتەرانە سنووری ئێرانە، کە ئەوە بۆ خۆی قوڵایی ستراتێژی ئەو رێژیمە بۆ قەیران خوڵقاندن نیشان دەدا.
بەڵگه‌ی عەینی و بە کردەیی کراو بۆ ئەو بابەتە، ناردنی کارناس و هێزی سەربازی بۆ وڵاتانی وەک یەمەن ، ئێراق، لوبنان و بە تایبەت سووریەیە.
تا ئێستا چەندین فەرماندەی سپای پاسداران لە سووریە کوژراون و ئەرکی خۆیانیان بە جێ هێناوە بۆ جێ بە جێ کردنی ئەو تێۆریە کە پێشتر باس کرا واتە پاراستنی سنووری ئەمنیەتی کۆماریی ئیسلامیی ئێران لە ناوچە.
یەکێک لە بەرپرسانی سیاسی_ ئەمنیەتیی رێژیم سەبارەت بە کوژرانی پاسدارە ئێرانییەکان لە سووریە دەڵی: ئەو پاسدارە ئێرانیانە بۆ ئەوە لە سووریە کوژراون تا ئێمە لە تاران ئەمنیەتمان هەبی .
رووداوەکان لە یەمەن، بەحرەین، عەرەبستان، عێراق و سووریە ده‌رخەری ئەو راستیەن کە کۆماری ئیسلامیی یارمەتیدەری ئەمنیەتی ناوچە نەبووە، بەڵکوو سەرچاوەی بنه‌ڕه‌تیی خوڵقاندنی دۆخی نائاسایی سیاسی و ئەمنیەتیی لەو ناوچەیەیه.
کۆماریی ئیسلامی ئێران ویستوویه‌تی به نێوی رەوایی وەرگرتن لە ئاسمان، دەسەڵاتدارێتی خۆی بسەپێنێ و هەر چەشە ناڕەزایەتییەک لە ژێر نێوی هاوکاری کردن لەگەل دوژمنانی خەڵکی ئێران ومەترسی بۆ سەر یەکپارچەیی خاکی ئێران، ئەو جموجۆڵە ناڕازیانە سەرکوت بکا . لەوەها کۆمەڵگا و حاڵەتێک دا بۆ ئۆپۆزسیۆن یان هه‌ر بەدیلێکی دێموکراتیک قورس بووه بتوانێ کەڵک لە پوتانسیلی نێو کۆمەڵگا وەربگرێ و ببێ بە مەترسی بۆ کۆماری ئیسلامیی ئێران.
ئۆپۆزسیۆن یان هەر حیزبێکی سیاسی دەبی هەڵقوڵاوی کێشەی کۆمەڵگای خۆی بێت تا بتوانی ببێ بە حیزبێکی خاوەن ریشەو پیگەی کۆمەڵایەتی. هەر چەند هێندێ کەلێن یان قەیرانی هاوبەش لە کۆمەڵگای ئێراندا هەیە، بەڵام لەم بارودۆخەدا بە داخەوە ئۆپۆزسیۆنێکی بە هێز و هاوبەش کە نوێنەرایەتی بەشێکی زۆر لە خەكی ئێران بکا لە گۆڕەپانی رووبه‌رووبوونه‌وه له گه‌ڵ ئه‌م سیستمه‌دا نابیندرێ.
به‌ڵام ئه‌م بابه‌ته له رۆژهه‌ڵاتی کوردستان و به نیسبه‌ت هێزه سیاسییه‌کانی رۆژهه‌ڵاتی کوردستانه‌وه تا راده‌یه‌ک جیاوازه‌و تەنیا پرسێک کە هەمیشە مەترسییەکی جیددی بووە بۆ دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامی، پرسی نەتەوەکانی ئێران به تایبه‌تی پرسی نه‌ته‌وه‌ی کورد له‌م وڵاته‌دا بووه‌و هه‌یه..
کۆماری ئیسلامیی لەو ناوچانه‌ی کە نیشتمانی نه‌ته‌وه‌کانی ئێرانه که به نیسبه‌ت رووبه‌ری خاکی ئێرانه‌وه له زۆرینه‌دان وەک کوردستان، بلووچستان، خۆزستان ناوچه عه‌ره‌بنشین و تورکمه‌ن نشینه‌کان ناوچەکانی دیکە کێشەی “ئەمنیەتی” و “رەوایی” سیاسی هەیە، بەڵام ئەو ئۆپۆزسیۆن و هێزانە لەو ناوچانە ئەوەندە بە هێز نین کە بتوانن ببن بە ئالترناتیڤێکی گشتگیر و دێموکراتیک بۆ داهاتووی ئێران.
مەبەست لە باس کردن لە بارودۆخی سیاسی نیۆخۆی کۆمەڵگای ئیران و دۆخی هێزو لایه‌نه نەیارەکانی کۆماری ئیسلامی ئەوەیە کە لە رەوشێکی وەها دا ئه‌گه‌ر بزووتنه‌وه‌ی مافخوازانه‌ی خه‌ڵکی ئێران و نه‌ته‌وه‌کان یه‌کگرتووانه و به هێزه‌وه رووبه‌رووی ده‌سه‌ڵاتی کۆماری ئیسلامی ئێران ببانه‌وه، بێگوومان ده‌کرا پێش بە سەرچاوەی ئەسڵی قەیران خۆڵقاندن لە ناوچە بگیردرێ.
